Deze week kreeg ik het droeve bericht dat mijn ex-geliefde was overleden. Hij stierf in omstandigheden die je je ergste vijand niet gunt. Nu waren wij – ook na het beëindigen van onze relatie – nooit vijanden geweest, dus het bericht kwam nogal aan. Zijn manier van sterven leek me altijd het summum van eenzaamheid. Iets voor mensen die vervreemd waren geraakt. Mensen met problemen of oude mensen. Niet iets voor een jonge vent. En zeker niet voor iemand op wie ik razend verliefd ben geweest, die ik een tijdje heb liefgehad, die mijn dochter leerde schaken en mij elke dag de nieuwste ‘Fokke en Sukke’ vanaf ‘de zaak’ mailde. Het leek me niet iets voor iemand die met een kat bij mij was ingetrokken en met wie ik een huwelijksnacht had doorgebracht. Niets voor iemand die ik dagelijks om me heen had gehad totdat we beiden wisten dat het beter was om elkaar los te laten.  

Ontkenning

Het nieuws kwam in de vorm van een oud bericht op internet. Een condoleancebericht op zijn eigen social-media pagina. De volgende dag heb ik zijn werk gebeld want gegevens over familie had ik niet meer. Vaak verhuizen heeft zo zijn nadelen. Via zijn werkgever kreeg ik het verhaal te horen. De laatste tijd was het niet zo goed gegaan met X, en er kwam een verhaal dat ik onmiddellijk herkende als waar. Over ontkenning en het niet willen aanvaarden van hulp. Van wel willen maar niet meer kunnen. Van steeds dieper wegzakken tot hij uiteindelijk, ergens eind maart, niet meer wakker was geworden. 

Rouwen

Wanneer mensen rouwen gaat het vaak om eigen vergeten verdriet. Over ‘hem en mij’ heb ik geen vergeten verdriet. Wat was, was op. Geen open einde, geen vragen, geen vijanden. Mijn rouwen is geen rouwen. Wat ik voel is respect. Wie zegt dat je moet knokken wanneer het leven steeds onaardig voor je blijft? Ik gedenk in zachtheid en wil niet oordelen over keuzes die gemaakt zijn. Meer dan wat ook gun ik hem rust. 

Ritueel

Er is voor X geen gedenkplaats. Dus gedacht ik dat thuis. Een mens heeft nu eenmaal behoefte aan rituelen. Zelfs wanneer het nieuws je laat bereikt. Gisteren kookte ik uiterst precies en vol aandacht het gerecht dat hij zo vaak voor mij had gemaakt. Spaghetti met uien en tonijn. En veel, heel veel knoflook. Maat houden was nooit zijn sterkste kant. We zaten rondom de tafel, mijn dochter, lief en ik, en aten ‘zijn’ gerecht. Ik las een stukje voor uit een boek van een van zijn lievelingsschrijvers. Geert Mak. Er brandde een kaars waar ik een verloren gewaande foto tegenaan had gezet. X met mijn dochter in Italie. Zomer 2002. We haalden herinneringen op en lachten om zijn fratsen. We spraken luid over de man op de foto en dachten in stilte aan de man die gestorven was. We brachten een toost uit op het leven. En op X. We realiseerden ons dat elk mens, hoe dan ook, ontelbare indrukken bij anderen achterlaat. Als waardevolle kadootjes voor wie ze wil zien. Gisteren klonken we, ruim 4 maanden na zijn dood, op de geschenken van hem aan ons. Als verankering van zijn plek in onze herinnering.