Deze week kreeg ik het droeve bericht dat mijn ex-geliefde was overleden. Hij stierf in omstandigheden die je je ergste vijand niet gunt. Nu waren wij – ook na het beëindigen van onze relatie – nooit vijanden geweest, dus het bericht kwam nogal aan. Zijn manier van sterven leek me altijd het summum van eenzaamheid. Iets voor mensen die vervreemd waren geraakt. Mensen met problemen of oude mensen. Niet iets voor een jonge vent. En zeker niet voor iemand op wie ik razend verliefd ben geweest, die ik een tijdje heb liefgehad, die mijn dochter leerde schaken en mij elke dag de nieuwste ‘Fokke en Sukke’ vanaf ‘de zaak’ mailde. Het leek me niet iets voor iemand die met een kat bij mij was ingetrokken en met wie ik een huwelijksnacht had doorgebracht. Niets voor iemand die ik dagelijks om me heen had gehad totdat we beiden wisten dat het beter was om elkaar los te laten.  

Ontkenning

Het nieuws kwam in de vorm van een oud bericht op internet. Een condoleancebericht op zijn eigen social-media pagina. De volgende dag heb ik zijn werk gebeld want gegevens over familie had ik niet meer. Vaak verhuizen heeft zo zijn nadelen. Via zijn werkgever kreeg ik het verhaal te horen. De laatste tijd was het niet zo goed gegaan met X, en er kwam een verhaal dat ik onmiddellijk herkende als waar. Over ontkenning en het niet willen aanvaarden van hulp. Van wel willen maar niet meer kunnen. Van steeds dieper wegzakken tot hij uiteindelijk, ergens eind maart, niet meer wakker was geworden. 

Rouwen

Wanneer mensen rouwen gaat het vaak om eigen vergeten verdriet. Over ‘hem en mij’ heb ik geen vergeten verdriet. Wat was, was op. Geen open einde, geen vragen, geen vijanden. Mijn rouwen is geen rouwen. Wat ik voel is respect. Wie zegt dat je moet knokken wanneer het leven steeds onaardig voor je blijft? Ik gedenk in zachtheid en wil niet oordelen over keuzes die gemaakt zijn. Meer dan wat ook gun ik hem rust. 

Ritueel

Er is voor X geen gedenkplaats. Dus gedacht ik dat thuis. Een mens heeft nu eenmaal behoefte aan rituelen. Zelfs wanneer het nieuws je laat bereikt. Gisteren kookte ik uiterst precies en vol aandacht het gerecht dat hij zo vaak voor mij had gemaakt. Spaghetti met uien en tonijn. En veel, heel veel knoflook. Maat houden was nooit zijn sterkste kant. We zaten rondom de tafel, mijn dochter, lief en ik, en aten ‘zijn’ gerecht. Ik las een stukje voor uit een boek van een van zijn lievelingsschrijvers. Geert Mak. Er brandde een kaars waar ik een verloren gewaande foto tegenaan had gezet. X met mijn dochter in Italie. Zomer 2002. We haalden herinneringen op en lachten om zijn fratsen. We spraken luid over de man op de foto en dachten in stilte aan de man die gestorven was. We brachten een toost uit op het leven. En op X. We realiseerden ons dat elk mens, hoe dan ook, ontelbare indrukken bij anderen achterlaat. Als waardevolle kadootjes voor wie ze wil zien. Gisteren klonken we, ruim 4 maanden na zijn dood, op de geschenken van hem aan ons. Als verankering van zijn plek in onze herinnering.

Is het nu zo moeilijk om sorry te zeggen? Ja, voor heel veel mensen is dat het meest moeilijke dat er is. Ze draaien zich nog liever vast in 1000 woorden dan dat ene woordje te zeggen. Sorry! Vooral mannen hebben het er maar lastig mee. Oké, sorry, laat ik het wat minder generaliseren. De mannen in mijn leven hebben het er moeilijk mee.

Sorry

Lief zegt soms best sorry. Maar daar gaat dan een heel theaterspektakel aan vooraf. Ter illustratie. Ik roep bijvoorbeeld iets van: “Schatje moest dat nou, die opmerking waar iedereen bij was”. Het enige dat ik wil horen is: “Sorry, dat was niet zo doordacht hé? Heb ik je gekwetst?” Oke, dat is meer dan één woord, maar dit voorbeeld is dan ook even ter illustratie. In plaats van dus dat woordje ‘sorry’ krijg ik iets van: “Alsof jij altijd op je woorden let. Hele blogs schrijf je vol met dingen waar je jezelf wel eens over zou mogen excuseren. En niet alleen richting mij, nee, aan de hele natie.” Ik kom dan met iets van: “We hebben het hier toch niet over mij. Ik heb het over jou en dat voorval van daarnet.” Waarop hij dan zegt: “Nee, draai er nu eens niet omheen”, en vervolgens krijg ik nog veel meer voorbeelden van wat ik fout doe. Alles om maar te verdoezelen dat een sorry van hem op zijn plaats zou zijn. Sorry hoor, maar daar kan ik dus zo niets mee! 

Buiten sluiten

Omdat ik daar niets mee kan houd ik – oh hoe vrouwelijk – gewoon een poosje mijn mond. Nou, een poosje, al naar gelang het voorval kan het oplopen tot een dag of twee. Puntje, ik houd alleen mijn mond tegen hem. De rest van de wereld mag gewoon mee blijven doen. Alleen lief sluit ik buiten. Tot hij sorry zegt. 

Nou, een ieder in een relatie kent het vervolg. Lief zegt uiteindelijk toch sorry waarna ik ontdooi. Dan volgt er een goedmaak gesprek waarvan we beiden vinden dat we dit beter gelijk hadden kunnen doen. Het voorval wordt afgekust dan wel weggevreeën en klaar zijn we weer. Eigenlijk is het best grappig. Behalve wanneer je er midden in zit. Dan is het geen sorry kunnen zeggen behoorlijk destructief. 

Boos

Er is een man in mijn leven bij wie ik al een jaartje of wat op een sorry zit te wachten zodat we kunnen stoppen met destructief bezig zijn. Het mijne heb ik al vele malen gegeven, maar hij hoort het niet. Zelfs al spreek ik het letterlijk uit. Hij hoort het niet want deze man heeft verdriet. Boos verdriet over een relatie. Onze relatie. En dat spijt me. Want het is het niet waard. Ik ben allang verder. Hij ook. Op een klein stukje na. In dat stukje zit ik en wat ik hem allemaal aan deed. Vindt hij. Weet je wat. Ik schrijf het op. Ik zeg sorry. Sorry, sorry! Je hoeft het niet meer tegen mij te zeggen. Voor een goedmaak gesprek waarvan we beiden vinden dat we dat veel eerder hadden moeten doen is al te veel tijd verstreken. Dus zeg ik het. Sorry. Als jij het maar hoort, dat laatste stukje woede uit je hart laat zodat er ruimte komt om écht verder te gaan.

En vervolgens zeg ik ook nog sorry tegen de natie voor al mijn stukjes. Op deze na dan. Want mijn sorry aan hem is oprecht. 

“Mijn man en ik hebben een open relatie zonder jaloezie”, sprak de vrouw die ik ontmoette bij een vriendin en die les geeft op het gebied van partnermassage’s en tantra. Daar wou ik het mijne van weten. Niet over die massage’s en tantra – mij te ingewikkeld – maar hoe ze dat andere doen. Zo’n open relatie zonder jaloezie. 

Liefdesenergie

“Kijk liefdesenergie is de meest essentiële energie die er is”, zei ze. “Ik begeleid mensen die moeilijk bij hun liefdesenergie kunnen komen. Iedereen zou minimaal een uur per dag moeten vrijen.” “Oh, je bedoelt seksuele-energie”, vroeg ik? “Mij lijkt namelijk dat liefdesenergie 24/7 het meest tot zijn recht komt.” Inderdaad, ze bedoelde seks. Maar dat klonk zo plat. En daar waren al misverstanden genoeg over. Ze deed het altijd liefdevol. Ze had haar man en een ‘huisvriendin’. Daar deed dan niemand moeilijk over dus hadden ze een open relatie zonder jaloezie. 

Huisvriendin

Niemand deed daar moeilijk over behalve ik. Ik was opeens uiterst geïnteresseerd. Want dat wil ik ook wel. Ik denk dat iedereen het wel wil. Dat ik het niet heb, is omdat ik er niet in geloof. Dus als iemand me kan vertellen hoe het moet, kom dan maar op. Ze vreeën elke dag gezamenlijk. Als ging het om een gebed. Zij, man en ‘huisvriendin’. “Ik ben bi, vandaar. Mijn man geeft me de ruimte omdat hij vindt dat ik, samen met hem, uiting moet geven aan mijn liefde.” Ja, dank je de koekoek, hij vindt het gewoon geil. Maar dat zei ik niet. “Soms doen we het ook met een vriend, maar dat vindt mijn man minder. Hij is namelijk geen bi en heeft daar dan toch wat meer moeite mee.” Aha, gloorde daar de eerste sporen van jaloezie aan de tantra-hemel? “Nee, zo moest ik het niet zien. Zij initieerde en hij vond het allemaal prima, zonder jaloers te zijn. Haar verlangen om zoveel mogelijk van zichzelf en haar liefde te geven vond hij mooi. Dat dit hem bij verschillende partners verschillend prikkelde in zijn persoonlijke liefdesenergie was een avontuurlijke ontdekkingsreis die ze samen aangingen. Wat kon daar nu op tegen zijn?

Jaloers

Nou, helemaal niets, leek mij. Dus ik feliciteerde haar nogmaals van harte, maar had nog een vraag. “Heb jij altijd zo bijzonder in relaties gestaan?” “Ja, eigenlijk wel, ik heb altijd gevoeld dat liefde niet iets zou moeten zijn dat je voorbehoudt aan één persoon. Toen ik ouder werd en een vaste relatie wilde, wist ik dat een open relatie voor mij de beste vorm zou zijn.” “En nooit werd er eens iemand jaloers?” “Nee, eigenlijk niet.” “Echt niet?” “Nou, mijn vorige echtgenoot werd verliefd op mijn beste vriendin. Ik betrapte ze in bed met zijn tweeën. Toen hield het voor mij op. Die verliefdheid deed onze relatie geen goed.”

Ik wist het… Tantra-gedoe en open relaties, ze zijn mij te ingewikkeld.  

“Ik heb niets om aan te trekken!” Is het geen gruwel heren?, deze uitspraak gedaan door uw vriendin, vrouw of dochter (s). Want natuurlijk hebben ze zat. Dat weet u zelf ook wel. Juist vrouwen met inloopkasten zo groot als het filiaal van een gemiddeld warenhuis roepen deze uitspraak om het hardst. Wat de dames bedoelen is, beste heren: ‘Ik heb niets om aan te trekken wat past bij de gelegenheid en – daarom hoor je het zo vaak – bij mijn gemoedstoestand van dit moment.

Niets leuker dan shoppen

Zelf roep ik, eerlijk is eerlijk, bijzonder weinig dat ik ‘niets heb om aan te trekken’. Ik ben een praktisch mens. Waar het gaat om winkelen en kleding lijk ik man-genen te hebben. Ik ga pas winkelen als ik iets nodig heb en als het dan toch moet wens ik er niet langer mee bezig te zijn dan 30 minuten. Inclusief heen- en terugreis van de winkel waar het dan maar moet gebeuren. Zo niet mijn dochters. Voor hen bestaat er niets leukers dan shoppen. Ze gaan ook gerust zonder geld op zak van alles passen. Gewoon omdat dat leuk is. Dat soort dingen begrijp ik niet. Toch neem ik het voor hen, en alle andere vrouwen, op, en leg ik het graag nog eens uit. Over hoe dat nou zit, met dat probleem van ‘niets om aan te trekken’. 

Oertheorie

Want, mannen, we doen het voor jullie. Jawel. Waar jullie je ‘jagers-instinct-theorie’ hebben, hebben wij onze ‘paai-instinct’ theorie. De mooiste meisjes krijgen de beste mannetjes. Het zaad moet verspreid en daar kiest de man zoveel mogelijk fris en fruitig spul voor uit.  Zo zit dat nu eenmaal volgens de oertheorie. Er is geen wezen dan de man die dat beter begrijpt dan de man zelf. Tenminste, we krijgen het als verklaring voor geflirt, ontrouw, de midlife-crisis en ander dump gedrag. Stop een man 5 minuten in een ruimte met een mooie vrouw en zijn vermogen tot het aansturen van de eigen hersencellen daalt significant. Zo las ik laatst in de uitkomst van het zoveelste man-vrouw experiment. Evolutie ten spijt, jullie kunnen er niets aan doen. Vrouwen weten dat en buiten het uit. Marketingafdelingen doen trouwens hetzelfde. 

Zinvol

Het is het spel. En we zijn allen verslaafd. Een vrouw die tegen haar man zegt ‘ik heb niets om aan te trekken’, heeft snode plannen. Of ze is onzeker. Er ligt een wens aan ten grondslag het alpha vrouwtje te zijn. Ze wil mooi en aantrekkelijk zijn. Eigenlijk wil ze gewoon de hersencellen van mannen beïnvloeden zodat ze gedaan krijgt wat uit naam van de menselijke evolutie al eeuw op eeuw gebeurt en het vrouwelijk bestaan zinvol maakt… Ze wil nog meer geld om te shoppen.